27 maja obchodzony jest w Polsce Dzień Samorządu Terytorialnego – święto państwowe upamiętniające pierwsze w pełni wolne, demokratyczne wybory samorządowe z 27 maja 1990 roku. Te historyczne wybory były zarazem pierwszymi całkowicie wolnymi wyborami w Polsce po II wojnie światowej, stanowiąc przełomowy moment w tworzeniu struktur suwerennej III Rzeczypospolitej opartej na zasadzie pomocniczości.

Święto zostało oficjalnie ustanowione uchwałą Sejmu RP z 29 czerwca 2000 roku w dziesiątą rocznicę odrodzenia polskiej samorządności. Po ponad trzech dekadach funkcjonowania, polska samorządność stała się jednym z największych sukcesów transformacji ustrojowej, fundamentalnie zmieniając oblicze kraju i życie jego mieszkańców.

Dzień Samorządu Terytorialnego w Polsce obchodzony jest 27 maja, na pamiątkę pierwszych w pełni demokratycznych wyborów samorządowych do rad gmin, które odbyły się 27 maja 1990 roku. Święto ustanowiono uchwałą Sejmu RP z 29 czerwca 2000 roku, dla uczczenia 10-lecia odrodzenia samorządu terytorialnego po okresie centralizacji w czasach PRL. Wybory te, zarządzone przez premiera Tadeusza Mazowieckiego na podstawie ustawy o samorządzie gminnym z 8 marca 1990 roku, były przełomowym momentem w budowie demokratycznej III Rzeczypospolitej, opartej na zasadzie pomocniczości (subsydiarności), która zakłada, że decyzje powinny być podejmowane na najniższym możliwym szczeblu władzy, najbliżej obywateli.

Znaczenie święta:
– Upamiętnia pierwsze wolne wybory po II wojnie światowej, które umożliwiły społecznościom lokalnym zarządzanie sprawami publicznymi.
– Podkreśla rolę samorządu w budowie społeczeństwa obywatelskiego i decentralizacji państwa.
– Jest okazją do refleksji nad znaczeniem samorządu terytorialnego, który w Polsce obejmuje trzy szczeble: gminy, powiaty i województwa (od 1 stycznia 1999 roku).
– Uznaje wkład samorządowców – wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, radnych oraz pracowników urzędów – w rozwój lokalnych wspólnot.

Obchody:
– Na poziomie centralnym organizowane są uroczystości, np. w Pałacu Prezydenckim, gdzie prezydent wręcza odznaczenia zasłużonym samorządowcom, jak miało to miejsce w 2024 roku, gdy prezydent Andrzej Duda uhonorował ich za wkład w rozwój samorządu.
– Lokalnie odbywają się sesje rad gmin, koncerty, festyny, debaty czy nabożeństwa w intencji samorządu. W niektórych miejscowościach, np. w Lipsku, zapala się znicze na grobach zmarłych pracowników samorządowych, a flagi państwowe są eksponowane na urzędach.
– W 2024 roku minister Tomasz Siemoniak podkreślał znaczenie samorządu w transformacji Polski, gratulując samorządowcom silnego mandatu po ostatnich wyborach.

Kontekst historyczny:
– Wybory z 1990 roku dotyczyły rad gmin, a w 1998 roku reforma administracyjna wprowadziła samorządy powiatowe i wojewódzkie, tworząc obecny trójstopniowy podział terytorialny (2477 gmin, 314 powiatów, 66 miast na prawach powiatu, 16 województw – stan na 2022 rok).
– Reforma z 1990 roku, zainicjowana przez Senat RP i prof. Jerzego Regulskiego, przywróciła samodzielność gminom, dając im własne źródła dochodów i prawo do decydowania o wydatkach.
– Samorząd terytorialny, umocowany w rozdziale VII Konstytucji RP, wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone dla innych organów władzy, co wzmacnia lokalną demokrację.

Wyzwania współczesne:
– Od 2015 roku zauważalne są tendencje do centralizacji, co budzi obawy o ograniczenie autonomii samorządu, np. poprzez zmniejszanie dochodów własnych gmin i zwiększanie zależności od subwencji centralnych.
– Mimo to reforma samorządowa jest uznawana za jeden z największych sukcesów transformacji ustrojowej Polski, inspirując inne kraje.

Dzień Samorządu Terytorialnego przypomina o znaczeniu lokalnej demokracji i roli obywateli w zarządzaniu swoimi wspólnotami, a także o potrzebie współpracy między władzą centralną a lokalną dla dalszego rozwoju Polski.

Radio Gromnik to niezależne radio internetowe, które z powodzeniem działa w powiecie strzelińskim i ząbkowickim.
Naszą misją jest dostarczanie słuchaczom najświeższych informacji oraz ciekawych audycji, które przybliżają życie lokalnej społeczności. Współpracujemy z wieloma artystami, pasjonatami i osobami, które mają ciekawe historie do opowiedzenia. Dzięki temu nasza oferta jest różnorodna i interesująca dla każdego. Pobierz darmową aplikację Patronite Audio lub Radio Expert na Google Play i App Store. Jesteśmy dostępni na stronie Radio Garden. Radio Garden to internetowa aplikacja, która pozwoli wam sprawdzić czego słucha się na świecie. Dzięki niej możecie posłuchać lokalnych rozgłośni z przeróżnych stron świata – do wyboru do koloru. Jesteśmy już obecni na www.onlineradio.pl/gromnik/

Radio Gromnik jest medialnym patronem dla: Strzelinianki,  Kwarcytu Jeglowa, Hałas Team i STS Extreme Grom-Bike Intrawer Team! Chcesz aby Wasz klub był objęty radiowym patronatem?
Napisz na messengerze lub wyślij email: [email protected]

Zaufali nam: Eko Okna S.A, Sinclair, WIT CNC, Tony, Gmina Ziębice, Restauracja Ratuszowa, Pizzeria Grotta del Gusto, Dom Mody Vanessa, Strzelinianka, Siedlisko Egniu, Elektro Partner, Mundi Podróże, Gmina Strzelin, Dom Krawca, Fundacja Atena, Gmina Ząbkowice Śląskie, STS Extreme Grom Bike Intrawer, Drogeria H2O.

Dziękujemy 🫡🙏💐‼️

◦