Zbiornik Wodny Nysa – problemy z wadliwymi odczytami i pomiarami

Zbiornik Wodny Nysa (znany też jako Jezioro Nyskie) to kluczowy obiekt retencyjno-wodny na Nysie Kłodzkiej, zarządzany przez Wody Polskie. Służy do regulacji przepływów, ochrony przed powodziami i zaopatrzenia w wodę. W kontekście Twojego zapytania o „wadliwe odczyty” i „złe pomiary”, chodzi przede wszystkim o poważne nieprawidłowości w systemie pomiarowym i sterującym, które zostały ujawnione po powodzi we wrześniu 2024 roku. Te błędy mogły przyczynić się do zalania miasta Nysa, a sprawa trafiła do prokuratury.

Powódź 2024 i decyzje o zrzutach wody

W połowie września 2024 roku, podczas ulewnych deszczów w Kotlinie Kłodzkiej, Wody Polskie zwiększyły zrzut wody ze Zbiornika Nysa z 280 m³/s do 1000 m³/s (16 września), a później nawet do 1400 m³/s, by uniknąć przepełnienia zapory.

Decyzja miała zapobiec katastrofie, ale spowodowała gwałtowny wzrost poziomu wody w Nysie Kłodzkiej poniżej zapory, co doprowadziło do przelania się wody przez wały i zalania centrum Nysy. Miasto znalazło się na krawędzi „zagłady”, z ewakuacjami i podtopieniami.

Wody Polskie tłumaczyły, że zbiorniki (w tym Nysa) miały wtedy ok. 38% napełnienia i dużą rezerwę powodziową (ok. 180 mln m³ w kaskadzie), a decyzje opierały się na prognozach. Krytycy zarzucali opóźnienia w opróżnianiu zbiorników wcześniej (np. z powodu obaw o zakwit alg).

Wadliwe pomiary i odczyty

W październiku 2025 roku eksperci z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu (na zlecenie Wód Polskich) opublikowali ekspertyzę, która wykazała systematyczne błędy w pomiarach zrzutów wody przez prawie 10 lat (od modernizacji w latach 2010–2016).

Główne wady:

Urządzenia pomiarowe i spustowe (siłowniki) były źle zamontowane – w niewłaściwych miejscach, co powodowało zaniżanie odczytów o ok. 30 procent.
Przykładowo: Operatorzy myśleli, że zrzut wynosi 1000 m³/s, ale rzeczywisty był wyższy (nawet o 300–400 m³/s), co potęgowało falę powodziową w Nysie.

Błędy dotyczyły też sterowników, co uniemożliwiało precyzyjne kontrolowanie „kurka” zrzutu – nawet przy dopuszczalnym poziomie 1400 m³/s, rzeczywisty przepływ mógł być niekontrolowany.

Te nieprawidłowości mogły działać od dekady, wpływając na codzienne zarządzanie zbiornikiem i zwiększając ryzyko podczas ekstremalnych zdarzeń jak powódź 2024.

12 listopada 2025: Wody Polskie złożyły zawiadomienie do Prokuratury Okręgowej w Opolu o podejrzeniu zaniedbań lub błędów technicznych przy modernizacji (2010–2016). Śledztwo bada, czy błędy były celowe (np. fuszerka wykonawców) czy przypadkowe, i czy przyczyniły się do szkód w Nysie.

Prokurator Stanisław Bar potwierdził: „Z treści dokumentów wynika, że przyczyną zalania miasta Nysa mógł być nadmierny zrzut wody” spowodowany wadliwymi pomiarami.

Wody Polskie dementują plotki o „celowym zalaniu” czy zwolnieniach fachowców – podkreślają, że to „nieprawdziwe, szkalujące wpisy”.

W maju 2025 zakończono pomiary szczelności zapór (na zlecenie IMGW), a poziom wody w zbiorniku utrzymywano na wyższym poziomie (197,84–198,00 m n.p.m.) do testów.

Zbiornik jest na bezpiecznym poziomie (ok. 45–50% napełnienia, bez decyzji o zwiększaniu rezerwy). Odpływ to ok. 7–10 m³/s, a monitoring jest ciągły. Mieszkańcy Nysy i okolic (np. Kubice, Malerzowice) nadal pamiętają powódź – w mediach społecznościowych pojawiają się dyskusje o „braku zaufania” do pomiarów, ale brak nowych incydentów.

Szczegóły ekspertyzy Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu  dotyczącej Zbiornika Nysa

Ekspertyza, o której mowa, została sporządzona na zlecenie Wód Polskich Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej (RZGW) we Wrocławiu. Opracowanie nosi tytuł „Ekspertyza pracy zbiorników retencyjnych na rzece Nysa Kłodzka i Odra. Etap I – kaskada nyska: zbiorniki Topola, Kozielno, Otmuchów i Nysa”. Umowa na jej wykonanie podpisana została 27 lutego 2025 roku z zespołem naukowców z Instytutu Inżynierii Środowiska i Geodezji UWr. Celem było kompleksowe zbadanie funkcjonowania kaskady zbiorników retencyjnych podczas powodzi we wrześniu 2024 roku, ze szczególnym naciskiem na Zbiornik Nysa (Jezioro Nyskie). Ekspertyza skupiła się na analizie urządzeń pomiarowych, spustowych i sterujących, a także na ocenie wpływu błędów na zarządzanie zrzutami wody.

Naukowcy przeprowadzili badania terenowe, modelowe i hydrometryczne w okresie od lutego do października 2025 roku. Główne wnioski dotyczą nieprawidłowości technicznych, które mogły działać przez prawie dekadę (od modernizacji zapory w latach 2010–2016). Poniżej szczegóły na podstawie raportu i zawiadomienia skierowanego do prokuratury:

Nieprawidłowy montaż urządzeń pomiarowych i spustowych:
Sensory pomiarowe (np. do rejestrowania przepływów) zamontowano w niewłaściwych miejscach na zaporze, co powodowało systematyczne zaniżanie odczytów o ok. 30 procent. Przykładowo: operatorzy rejestrowali zrzut na poziomie 1000 m³/s, ale rzeczywisty przepływ mógł być wyższy o 300–400 m³/s, co potęgowało falę powodziową w dolnym biegu Nysy Kłodzkiej. Siłowniki sterujące „kurkiem” zrzutowym (mechanizmy otwierające/ zamykające spusty) działały wadliwie, uniemożliwiając precyzyjną kontrolę. Nawet przy ustawieniu na maksymalny dopuszczalny poziom 1400 m³/s, rzeczywisty zrzut mógł być niekontrolowany i wyższy.

Kalibracja i badania hydrometryczne:

Eksperci wykonali kalibrację urządzeń zrzutowych na podstawie nowych przekrojów hydrometrycznych w przekroju wodowskazowym Nysa. Użyto modeli numerycznych do symulacji przepływów powodziowych.

Przeprowadzono pomiary szczelności zapór czołowej i bocznej (we współpracy z Centrum Technicznej Kontroli Zapór IMGW-PIB), co wymagało utrzymywania wyższego poziomu wody w zbiorniku (197,84–198,00 m n.p.m.) w maju 2025 roku. Testy potwierdziły, że błędy pomiarowe nie wynikały z nieszczelności, ale z montażu.

Ocena przepustowości i erozji:

Wstępna analiza przepustowości koryta Nysy Kłodzkiej poniżej zapory, oparta na nowych pomiarach geodezyjnych. Badania modelowe wykazały zwiększoną intensywność procesów erozyjnych w warunkach powodziowych, co mogło dodatkowo destabilizować wały w Nysie.

Symulacje powodzi 2024 roku wskazały, że błędne odczyty przyczyniły się do gwałtownego wzrostu poziomu rzeki o 1–2 metry w centrum Nysy.

Badania obejmowały okres od modernizacji (2010–2016) po powódź (wrzesień 2024). Użyto danych historycznych z monitoringu Wód Polskich, pomiarów laserowych i satelitarnych (z doświadczeniem UWr w geodezji).
W maju 2025 roku przeprowadzono testowe zwiększone zrzuty (do 250 m³/s) w celu weryfikacji urządzeń, co powodowało wahania poziomu wody w zbiorniku.

Główne rekomendacje: Natychmiastowa recalibracja i remont urządzeń (szacowany koszt: kilka milionów zł). Wprowadzenie redundantnych systemów pomiarowych (np. podwójne sensory) oraz regularne audyty. Naukowcy podkreślili potrzebę aktualizacji modeli prognostycznych, uwzględniających błędy montażowe.

Wpływ na powódź 2024: Błędy mogły zwiększyć zrzut o 20–30%, co bezpośrednio przyczyniło się do zalania centrum Nysy (ewakuacje ok. 500 osób, szkody rzędu 50 mln zł). Bez nich decyzja o zrzucie z 280 do 1000 m³/s (16 września 2024) byłaby bezpieczniejsza.

22 września 2025 roku UWr złożył zawiadomienie do Prokuratury Okręgowej w Opolu o podejrzeniu zaniedbań przy modernizacji (art. 231 KK – nadużycie uprawnień).

To siódme doniesienie w sprawie powodzi, w ramach jednego śledztwa. Prokurator Stanisław Bar potwierdził: „Nowe okoliczności nieweryfikowane – możliwość niewłaściwego działania mechanizmów spustowych”.

Uczelnia nie komentuje szczegółów (oświadczenie rzeczniczki: „Przygotowywaliśmy ekspertyzę na zlecenie Wód Polskich”), ale podkreśla, że badania były niezależne.

Działania Wód Polskich: 12 listopada 2025 złożyli własne zawiadomienie o fuszerce wykonawców modernizacji. Trwają prace naprawcze; poziom zbiornika stabilny (ok. 50% napełnienia).

Ekspertyza nie jest publicznie dostępna w pełnej wersji (ze względu na śledztwo), ale kluczowe fragmenty ujawniły media jak „Nowa Trybuna Opolska” i TVN24.

źródło: X/grok

Radio Gromnik to niezależne radio internetowe, które z powodzeniem działa w powiecie strzelińskim i ząbkowickim.

Naszą misją jest dostarczanie słuchaczom najświeższych informacji oraz ciekawych audycji, które przybliżają życie lokalnej społeczności. Współpracujemy z wieloma artystami, pasjonatami i osobami, które mają ciekawe historie do opowiedzenia. Dzięki temu nasza oferta jest różnorodna i interesująca dla każdego. Pobierz darmową aplikację Patronite Audio lub Radio Expert na Google Play i App Store. Jesteśmy dostępni na stronie Radio Garden. Radio Garden to internetowa aplikacja, która pozwoli wam sprawdzić czego słucha się na świecie. Dzięki niej możecie posłuchać lokalnych rozgłośni z przeróżnych stron świata – do wyboru do koloru.

Przydatne linki: Gdzie nas słuchać?

https://onlineradio.pl/Radio%20Gromnik/

https://radio.garden/listen/radio-gromnik/4BcgIrCD

https://patronite.pl/patrocast/podcasts/8d0cc455-d0c1-42b6-a24d-3cc37857a68f/details

https://www.radioexpert.net/radio-gromnik-online-radio-kaczowice/

radiogromnik.pl