Radio Gromnik / Newsy / Historia / Historia radia w Ząbkowicach Śląskich

Historia radia w Ząbkowicach Śląskich

26 marca, 2025
Piotr Moc

Statystyka wskazuje, że owych „Antenowych” „naiwniaków”, niekiedy przeniesionych żywcem z „Przystanku Alaska”, łatwiej było spotkać w mniejszych miejscowościach. Takie radia pojawiły się w trzydziestotysięcznej Iławie, szesnastotysięcznych Ząbkowicach Śląskich, czterotysięcznych Lipianach czy liczącej niecały tysiąc mieszkańców Luborzycy. W większych miastach były to już wieloosobowe „przedsiębiorstwa”. Wyjątkiem jest tu warszawskie Radio Jutrzenka, ale według późniejszych wyliczeń jego zasięg nie obejmował wówczas całej populacji stolicy, a jedynie około 15-20% mieszkańców.”

Autor Krzysztof Sagan, radiopolska.pl

Radio Wspólnota Serc (1991-1993)

Z inicjatywy ks. Proboszcza powstało Radio Parafialne „Wspólnota Serc” – odnotowuje kronika parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Ząbkowicach Śląskich – Pierwsza audycja trwała od 10:00 do 24:00. Wystąpił m.in. Burmistrz, Przewodniczący Rady M i G, Przewodniczący naszego Osiedla, Redaktor „ZZ”. Pierwszymi animatorami zostali p. Medard Jakubowski, Elżbieta Szybała, Grzegorz Marcinków i Robert Rzucidło. Bp A. Dyczkowski [biskup pomocniczy wrocławski – przyp. KS] powiedział dla Radia: „…Jestem zaskoczony, że Ząbkowice Śl. wyprzedzają wszystkie miejscowości naszej metropolii z Wrocławiem na czele… Z wielką radością i z całego serca błogosławię”.

Jak wynika z dalszych stron kroniki, tydzień po starcie radia w ramach wizytacji kanonicznej parafię odwiedził biskup pomocniczy wrocławski Józef Pazdur, który udzielił stacji wywiadu i otrzymał pamiątkową kasetę magnetofonową z pierwszą audycją, a siedem miesięcy później arcybiskup metropolita wrocławski, Jego Eminencja Ksiądz Kardynał Henryk Gulbinowicz. We wspomnianej księdze zapisano słowa, które padły wówczas na antenie: Niech Radio Wasze będzie rozsadnikiem radości i pokoju… Niech będzie zawsze tym źródłem, z którego płynie prawda, bo prawdy współczesny człowiek najbardziej potrzebuje. Na całe Wasze życie z serca błogosławię. W 1991 roku do ząbkowickiej parafii przyjechali jeszcze przedstawiciele Zarządu Generalnego Pallotynów. I oni, jak odnotowano, udzielili radiu ciekawego wywiadu.

W podjęte przez księdza proboszcza starania dotyczące zalegalizowania działalności włączyła się wrocławska Kuria. W piśmie z 1 lutego 1992 roku ksiądz Jan Tyrawa, wikariusz generalny Kurii Metropolitalnej Wrocławskiej, wyrażał przekonanie, że „katolickie radio w Ząbkowicach Śląskich będzie spełniało doniosłą rolę w rozszerzeniu chrześcijańskich zasad życia”. Niestety. Archidiecezji Wrocławskiej przypadła wówczas tylko jedna częstotliwość, która siłą rzeczy trafiła do tworzącego się we Wrocławiu Radia Rodzina. Ostatnia audycja Radia Wspólnota Serc nadana została 30 czerwca 1993 roku, na dzień przed wejściem w życie artykułu ustawy o radiofonii i telewizji, który mówił o odpowiedzialności karnej za nielegalne nadawanie programu.

To już ostatnia audycja radiowa. Za chwilę nasz sygnał zabrzmi ostatni raz. Radio „WS” nie otrzymało zezwolenia na swoje istnienie – na działalność – ostatnie wypowiedziane na antenie słowa również znalazły się w parafialnej kronice – Żegnając się z Państwem chcemy podziękować Wam Kochani, którzy byliście słuchaczami i jednocześnie współredaktorami radia „WS”. To dzięki Waszym propozycjom nasze radio rozwijało się – wzbogacało, było żywym Kościołem. Niech Was Bóg darzy łaskami. Szczególne podziękowania kładziemy na ręce ks. mgr M. Rudeckiego – założyciela i duchownego kierownika rozgłośni radiowej, to właśnie dzięki Niemu istniała ponad dwa lata i który zrobił wszystko, aby to radio istniało i było przyjacielem chorych, samotnych i tych wszystkich, którzy czekali na to radiowe Słowo Boże. Bóg zapłać za to ks. mgr Markowi i niech go Najś. Panienka obdarza łaskami. Słowa podzięki kierujemy również do wszystkich redaktorów i obsługi technicznej radia, którzy swoim apostolstwem wypełniali wolę Chrystusa, a jednocześnie prośbę Ojca Św. w dziale ewangelizowania, do której to ewangelizacji jesteśmy zobowiązani wszyscy ochrzczeni. Myślę, że my redaktorzy środowych audycji mamy prawo dziękować wszystkim, gdyż przyszło nam w udziale zakończyć działalność radia. Słowa te wypowiedzieli Maria Dębska, Helena Usiatycka i Czesław Borowski.

zródło:

https://radiopolska.pl/radiowe-adresy/73-zabkowice-slaskie-luborzyca-plock-czestochowa-torun

Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Ząbkowicach Śląskich została erygowana w roku 1940 przez Kurię Wrocławską na prośbę pallotynów niemieckich i od tego czasu jest ciągle przez pallotynów obsługiwana. Polscy pallotyni przejęli placówkę 17 lipca 1945 r. a pierwszym polskim duszpasterzem został ks. Alfons Kremzer SAC.

Kościół p.w. Najświętszego Serca Jezusowego został wybudowany w roku 1923 przez Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego (Księża i Bracia Pallotyni), prowincji niemieckiej, będący początkowo tylko kaplicą pół publiczną dla wychowanków pallotyńskich i wiernych.

Konsekracja kościoła nastąpiła dopiero 29.10.1967 r. Po przejęciu domu i kościoła przez polskich pallotynów w roku 1945, w latach 60-tych, pod wpływem źle rozumianej teologii Soboru Watykańskiego II został zmieniony wystrój kościoła. Drewniane boczne ołtarze zastąpiono mniejszymi, ambona została przeniesiona na ścianę obok zakrystii, skąd w latach 80-tych wróciła do przerobionego kolejny raz prezbiterium. Samo prezbiterium też kolejny raz przemalowano. Ostatni wystrój kościoła pochodzi z roku 2015.

Pierwotnie prezbiterium zdobiła wymalowana na ścianie postać Chrystusa siedzącego na tronie, umieszczonym na kuli ziemskiej i z odkrytym sercem, którego adorują aniołowie. Obraz ten malował znany artysta niemiecki Alfred Gottwald (1883-1971). Jego dziełem jest również Droga Krzyżowa.

Historia rozgłośni radiowych na Dolnym Śląsku po 1989 roku jest ściśle związana z transformacją ustrojową w Polsce, która umożliwiła rozwój prywatnej radiofonii i przełamała monopol państwowy na nadawanie programów radiowych. Przed 1989 rokiem radiofonia w Polsce była zdominowana przez Polskie Radio, a na Dolnym Śląsku działały głównie regionalne oddziały tej instytucji, takie jak Rozgłośnia Polskiego Radia we Wrocławiu. Po upadku komunizmu region ten stał się miejscem dynamicznego rozwoju nowych stacji, zarówno komercyjnych, jak i lokalnych, co odzwierciedlało zmiany społeczne, gospodarcze i kulturalne.

Początki prywatnej radiofonii (1989–1994)
Po 1989 roku, wraz z liberalizacją przepisów, na Dolnym Śląsku zaczęły pojawiać się pierwsze prywatne rozgłośnie radiowe. Kluczowym momentem było uchwalenie 23 maja 1989 roku ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, która umożliwiła Kościołowi zakładanie własnych stacji radiowych. Na Dolnym Śląsku jedną z pierwszych inicjatyw było Radio Rodzina, założone przez Archidiecezję Wrocławską, które rozpoczęło nadawanie w 1992 roku. Stacja ta koncentrowała się na treściach religijnych i społecznych, skierowanych do lokalnej społeczności.

Równolegle rozwijały się stacje komercyjne. W 1990 roku na Dolnym Śląsku pojawiły się retransmisje zagranicznych programów, np. francuskiego Radia FUN, które zainspirowały lokalnych entuzjastów do tworzenia własnych rozgłośni. Proces ten był jednak utrudniony przez brak jasnych regulacji prawnych – ustawa o łączności z 1984 roku wciąż formalnie utrzymywała monopol państwa, a uzyskanie koncesji na nadawanie było czasochłonne i biurokratyczne.

Rozkwit komercyjnych rozgłośni (lata 90.)
Prawdziwy przełom nastąpił w 1994 roku, gdy Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT) zaczęła przyznawać koncesje na nadawanie prywatnym podmiotom. Na Dolnym Śląsku jedną z pionierskich stacji było Radio Eska Wrocław, które zadebiutowało w 1995 roku i szybko zyskało popularność dzięki muzyce pop i dynamicznemu formatowi skierowanemu do młodszej publiczności. Inną ważną rozgłośnią było Radio RAM, uruchomione w 2000 roku przez miasto Wrocław, które wyróżniało się ambitnym programem kulturalnym i muzyką alternatywną.

W tym okresie na Dolnym Śląsku działały też mniejsze, lokalne stacje, takie jak Radio Sudety w Wałbrzychu czy Radio Kłodzko, które koncentrowały się na potrzebach społeczności lokalnych, oferując informacje regionalne i muzykę popularną. Wiele z tych stacji powstało dzięki pasji amatorów i wizjonerów, którzy wykorzystywali nowe możliwości technologiczne i prawne.

Transformacja Polskiego Radia
Równolegle do rozwoju prywatnych rozgłośni, regionalna Rozgłośnia Polskiego Radia we Wrocławiu (dziś Radio Wrocław) przeszła znaczące zmiany. Po 1989 roku, w ramach decentralizacji Polskiego Radia, stała się samodzielną spółką Skarbu Państwa. Musiała zmierzyć się z konkurencją ze strony nowych nadawców, co wymusiło modernizację technologiczną i dostosowanie programu do oczekiwań słuchaczy. Radio Wrocław zachowało jednak swoją misję publiczną, oferując audycje kulturalne, informacyjne i reportaże, często związane z historią i tożsamością Dolnego Śląska.

Konsolidacja rynku (lata 2000–2010)

Na przełomie wieków rynek radiowy na Dolnym Śląsku zaczął się konsolidować. Duże grupy medialne, takie jak Eurozet (właściciel Radia Zet) czy Grupa RMF, zaczęły przejmować mniejsze stacje lub tworzyć sieci lokalne. Przykładem jest Radio Zet Gold (później Meloradio), które pojawiło się we Wrocławiu, oferując muzykę dla starszych słuchaczy. Proces ten doprowadził do profesjonalizacji radia, ale także do zmniejszenia liczby niezależnych, lokalnych nadawców.

W tym czasie rozwinęły się także stacje tematyczne. Na Dolnym Śląsku popularność zyskało Radio Traffic FM (później Radio Kierowców), które dostarczało informacji dla zmotoryzowanych, co było szczególnie istotne w regionie o dużym ruchu drogowym, jak Wrocław.

Współczesność (po 2010 roku)
Obecnie rynek radiowy na Dolnym Śląsku jest zróżnicowany, choć zdominowany przez duże sieci. Radio Wrocław pozostaje liderem wśród stacji publicznych, oferując bogaty program regionalny. Wśród komercyjnych rozgłośni prym wiodą Radio Eska, RMF FM i Radio Zet, które mają swoje lokalne oddziały lub pasma. Rozwój technologii cyfrowych, takich jak DAB+ (cyfrowe radio naziemne), umożliwił także dostęp do niszowych stacji tematycznych Polskiego Radia, np. Polskiego Radia Dzieciom czy Radia Chopin.

Lokalne stacje, choć mniej liczne, nadal odgrywają ważną rolę w mniejszych miastach Dolnego Śląska, takich jak Jelenia Góra czy Legnica, gdzie skupiają się na lokalnej kulturze i wydarzeniach. Rozwój internetu sprawił, że wiele rozgłośni, np. Radio RAM, oferuje streaming online, co zwiększa ich zasięg poza granice regionu.

Znaczenie dla regionu
Rozgłośnie radiowe na Dolnym Śląsku po 1989 roku odegrały kluczową rolę w budowaniu tożsamości regionu, który po II wojnie światowej przeszedł ogromne zmiany demograficzne i kulturowe. Stacje takie jak Radio Wrocław czy Radio RAM promowały dolnośląską kulturę, historię i wielokulturowość, a reportaże radiowe często poruszały tematy związane z powojennym przesiedleniem, dziedzictwem niemieckim czy współczesnymi wyzwaniami regionu.

Podsumowując, historia rozgłośni radiowych na Dolnym Śląsku po 1989 roku to opowieść o transformacji od monopolu państwowego do pluralistycznego rynku, na którym współistnieją stacje publiczne, komercyjne i lokalne. Region ten stał się ważnym ośrodkiem radiofonii w Polsce, odzwierciedlającym zarówno ogólnokrajowe trendy, jak i specyfikę lokalną.

Radio Gromnik to niezależne radio internetowe, które z powodzeniem działa w powiecie strzelińskim i ząbkowickim.
Naszą misją jest dostarczanie słuchaczom najświeższych informacji oraz ciekawych audycji, które przybliżają życie lokalnej społeczności. Współpracujemy z wieloma artystami, pasjonatami i osobami, które mają ciekawe historie do opowiedzenia.
Dzięki temu nasza oferta jest różnorodna i interesująca dla każdego.
Pobierz darmową aplikację Patronite Audio lub Radio Expert na Google Play i App Store. Jesteśmy dostępni na stronie Radio Garden. Radio Garden to internetowa aplikacja, która pozwoli wam sprawdzić czego słucha się na świecie. Dzięki niej możecie posłuchać lokalnych rozgłośni z przeróżnych stron świata – do wyboru do koloru.

Radio Gromnik | Moc lokalnych wieści